Fakty na temat kłamstwa dzieci

Przyjrzyjmy się powodom, dla których dzieci kłamią. Gdy je odkryjemy, łatwiej będzie znaleźć rozwiązanie konkretnego problemu.

1. Chcą uniknąć kar. Często kłamią dzieci wychowywane w systemie nakazowym, autorytatywnym.
Rada: Nie nadużywajcie kar w odzwyczajaniu od kłamstw. Rozmawiajcie z dzieckiem, zapewniając, że przyznanie się do winy nie pociągnie za sobą kary. Poza tym poznanie prawdy daje możliwość „działania”  rodzicom.

2. Boją się odrzucenia. Częściej kłamią te dzieci, którym rodzice nie okazują miłości i akceptacji, które są niepewne siebie i niedowartościowane. Jeśli dziecko jest przekonane, że rodzice kochają je za właściwe zachowanie i dobre oceny w dzienniku, robi wszystko, żeby zataić to, z czego rodzice mogą być niezadowoleni. Nie pokazuje więc uwag w dzienniczku, nie informuje o zebraniu w szkole itp. Kłamie, licząc na to, że nie straci rodzicielskich uczuć.
Rada: Miłość rodzicielska powinna być bezwarunkowa. Kochajcie dziecko niezależnie od tego, ile piątek przyniesie i na jaką ocenę zda ważny egzamin. Nie wiążcie sukcesów i porażek z ilością okazywanych uczuć.

3.Chcą być samodzielne. Jeśli rodzice nie przyzwalają na samodzielność i niezależność, zmuszają dziecko do kłamstwa.
Rada: Przyzwalajcie na samodzielność adekwatnie do wieku dziecka.

4. Chcą sprostać oczekiwaniom rodziców. Jeśli wymagania rodziców i nauczycieli wobec dziecka są większe niż jego możliwości, broni się ono przed nimi ucieczką w kłamstwa.

Rada: Stawiajcie wymagania stosowne do możliwości dziecka. Zawyżone wymagania zmuszają dzieci do kłamstw, ponieważ tylko wtedy mogą zadowolić rodziców. Doceniajcie je za to, co mogą i potrafią, a nie krytykujcie za to, co im się nie uda. 

5. Chcą pokazać się z lepszej strony. Czasem dzieci chcą zaimponować rówieśnikom, zyskać ich aprobatę, uciekając do kłamstw dotyczących rodziny, jej statusu np.:  że posiadają drogie przedmioty w rodzinie itp. Chcą w ten sposób podnieść swoją atrakcyjność w oczach innych.
Rada: Rozmawiajcie z nastolatkiem o sytuacji rodzinnej, o waszych możliwościach finansowych, problemach i planach. Uświadamiajcie mu, że nie na wszystko was stać i nie zawsze możecie spełniać jego marzenia. Uczcie akceptacji tego, co jest, i odnajdywania się w realnym świecie, a nie wyobrażonym.

6.Nie mają ukształtowanego systemu wartości. Nie wiedzą, co jest dobre, a co złe. Nie dostrzegają niebezpieczeństw, wynikających z kłamstw. Czasem wręcz bawi je to, że kłamią, wprowadzają w błąd, a inni w to wierzą.
Rada: Od początku wpajajcie dzieciom zasady, pokazujcie własny świat ocen  i wartości, uczcie
(od małego), co jest dobre, a co złe, co zakazane i co niedopuszczalne. Wprowadzając dziecko w świat wartości, pamiętajcie, że konsekwencja pomaga utrwalać zachowania, a jej brak powoduje zamieszanie w głowie dziecka.

7. Naśladują dorosłych. „Powiedz, że mnie nie ma” – słyszy nastolatek od rodzica, podnosząc słuchawkę telefonu. Jeśli rodzice oszukują i inne osoby z otoczenia dziecka, częściej i ono zaczyna kłamać.
Rada: Bądźcie dla dziecka wzorem tych zachowań, których od niego wymagacie. Mówcie prawdę, jeśli chcecie, by ono też mówiło prawdę.

8. Chcą zaimponować rówieśnikom. Jeśli nastolatek dołącza do grupy rówieśniczej, w której kłamstwo jest szanowaną wartością, kłamie, żeby  zyskać akceptację kolegów.
Rada: Pokazujcie, jak zyskać akceptację grupy, ujawniając swoje mocne strony, a nie naśladując rówieśników. Ostrzegajcie, do czego prowadzi bezrefleksyjne wzorowanie się na innych. Jeśli dziecko uwierzy w siebie, dostrzeże swoje zalety i pokaże je kolegom, będzie mniej skłonne do naśladowania i bardziej nastawione na bycie sobą.

9. W ich zachowaniach został utrwalony nawyk kłamania. Czasem nastolatek zauważa, że kłamstwo bywa skutecznym sposobem na osiągnięcie celu albo uniknięcie kary. Uświadamia sobie, że taka postawa się opłaca i kłamie tak często, aż w końcu staje się to jego przyzwyczajeniem.
Rada: Eliminowanie złych nawyków wymaga czasu i konsekwencji ze strony rodziców. Jeśli każde narzekanie na ból głowy wiąże się z tym, że można nie pójść do szkoły, nastolatek zaczyna symulować chorobę, gdy ma ochotę na wagary. Wizyta u lekarza rozwieje wątpliwości, czy jest zdrowy, czy chory.

Źródło:

K. Zielińska, Z prawdą na bakier, Magazyn Familia. Zawsze bliski rodzinie. Strona internetowa: magazynfamilia.pl

Z poważaniem – pedagog szkolny i psycholog szkolny