W grudniu 2014 roku w Szkole Podstawowej nr 2 w Płońsku przy ul. Wieczorków 30, pedagodzy szkolni zorganizowali i koordynowali zajęcia profilaktyczne. Realizowane były one przez firmę Dialog Centrum Edukacji i Profilaktyki z Krakowa. Odbyło się 12 edycji zajęć wykładowo-warsztatowych we wszystkich klasach czwartych i piątych.
Zajęcia były prowadzone na temat:
-
Zgrana klasa
-
Asertywność-umiem mówić nie
Realizatorką programu była mgr Katarzyna Banasiak- pedagog, specjalista ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Profilaktyki Uzależnień, kierownik Placówki Wsparcia Dziennego
Wiedza zdobyta podczas realizacji programów „Zgrana klasa” i ” Asertywność- umiem mówić nie” pomoże uczniom w podejmowaniu decyzji już nie tak spontanicznych i powodowanych emocjami, ale opartych na rzetelnej informacji i doświadczeniu, dając młodym ludziom czas na zastanowienie się i rozważenie wszystkich możliwości „za i przeciw” umożliwiając doświadczenie odpowiedzialności za dokonywane wybory.
Głównym celem zajęć „Zgrana klasa” było poznanie czynników, zachowań ułatwiających porozumiewanie się i kształtowanie umiejętności konstruktywnego porozumiewania się z innymi, a także uświadomienie roli aktywnego słuchania w komunikacji. W trakcie zajęć uczniowie zastanawiali się jakie cechy powinni posiadać uczniowie, by stanowić zespół zgranych i rozumiejących się doskonale osób. W tym ćwiczeniu uczniowie pracowali metodą burzy mózgów, która pozwoliła im na podawanie różnych skojarzeń i rozwiązań, które niesie wyobraźnia i chwilowy błysk natchnienia. Do najczęściej pojawiających się skojarzeń zaliczyć należy:
-
akceptują siebie
-
szanują nauczyciela
-
przestrzegają zasad
-
są tolerancyjni
-
słuchają innych
-
nie dokuczają
-
stają w obronie słabszych
-
nie odrzucają innych
-
współpracują ze sobą
Podczas tych zajęć uczniowie dowiedzieli się także o tym, że:
-
hałas
-
agresja wobec słabszych
-
przeszkadzanie na lekcjach
-
niechęć wobec siebie
-
używanie wulgarnych słów
-
niewłaściwe zachowanie niektórych uczniów czy branie złego przykładu z innych może wpłynąć na zaburzenie ładu i porządku w klasie.
Uczniowie doszli do wniosku, że takie zachowanie przyczynia się do ponoszenia strat w postaci uwag i nieodpowiednich ocen. Podczas realizacji tego warsztatu uczniowie uczyli się także jak radzić sobie z trudnymi sytuacjami poprzez poznanie zasad i elementów konstruktywnego ich rozwiązywania.
Głównym celem zajęć „Asertywność- umiem mówić nie” było przede wszystkim poznanie asertywnego sposobu wyrażania własnego zdania, wyrażania próśb, jak również nauka mówienia „nie”. Podczas warsztatów uczniowie pogłębiali swoje umiejętności radzenia sobie z krytyką i atakiem.
Jednym z elementów zajęć była praca metodą burzy mózgów, Uczestnicy podzieleni na kilka czteroosobowych grup na kartkach wypisywali, co im się kojarzy ze słowem asertywność:
-
mówienie nie
-
rozwaga
-
wyrażanie własnego zdania nie urażając innych
-
odwaga
-
STOP- zatrzymaj się
-
pomysłowość
-
własne zdanie
-
kulturalna odmowa
-
nie bycie naiwnym
-
pozostanie przy swoim zdaniu
-
utrzymanie własnego zdania
-
odpowiedzialność
-
nie uleganie
Po zebraniu informacji i uporządkowaniu jej została podana definicja, która pomogła uczniom w przygotowanie scenek umożliwiających ćwiczenie umiejętności asertywności.
Podczas tych warsztatów uczniowie zastanawiali się także dlaczego warto się uczyć. Do unikatowych skojarzeń zaliczyć należy:
-
można będzie w przyszłości utrzymać rodzinę
-
można pomagać słabszym
-
rodzice będą dumni
-
żeby ludzie nas szanowali
-
poprawić samoocenę
-
nauka przyda się w przyszłości
-
żeby mieć szczęśliwą i kochająca rodzinę
-
żeby mieć lepszy start w życiu
-
żeby radzić sobie w życiu
-
żeby umieć nauczyć dzieci posłuszeństwa
-
być radością i dumą rodziców
W trakcie tych zajęć przeprowadzony został anonimowy test, którego celem było zbadanie, czy uczniowie potrafią się uczyć? W teście wzięło udział łącznie 116 uczniów. Z interpretacji testu wynika, że ponad 3/4 badanych uczniów zna zasady uczenia się i potrafi je zastosować w życiu. Dzięki temu uczniowie sprawnie przyswajają wiadomości i nauka może się stać dla nich fascynującą przygodą. Około 1/3 uczniów mogłaby osiągać lepsze wyniki w nauce, gdyby byli bardziej systematyczni, lepiej słuchali na lekcjach i byli bardziej uporządkowani. Kilku uczniów nie ma niestety czym sie pochwalić. Powinni włożyć więcej wysiłku i chęci w odrabianie lekcji i nie powinni zniechęcać się trudnościami.
Celem obu warsztatów profilaktycznych była także pomoc uczniom w zrozumieniu ich własnych emocji i emocji innych. Zadaniem prowadzącej było uświadomienie uczniom, że konflikty nie rozwiązują problemu, a nieumiejętność ich rozwiązania prowadzić może do nieodwracalnych zmian jakie mogą zajść w psychice młodego człowieka
Zajęcia były prowadzone w formie warsztatowej z aktywnym udziałem uczniów. Byli oni zapraszani do doświadczania sytuacji i praktycznego ćwiczenia proponowanych umiejętności.
Podczas realizacji zajęć wykorzystano następujące metody:
-
dyskusję kontrolowaną na forum
-
krótkie wykłady wprowadzające do ćwiczeń
-
pracę w grupach
-
burzę mózgów
-
pracę w parach
-
mini wykład
-
dramę
-
test anonimowy
-
film edukacyjny
Warsztaty były z pewnością dla wszystkich jego uczestników ważnym doświadczeniem. Wszyscy mieli możliwość zapoznania się z różnymi technikami, które mogą wykorzystywać po to, aby łatwiej było im się komunikować ze sobą nawzajem. Mieli możliwość przećwiczyć w scenkach trudne dla siebie rozmowy, sytuacje, zmierzyć się z emocjami, jakie się pojawiały w trakcie odgrywania scenek.
Uczniowie podczas warsztatów z dużym zaangażowaniem uczestniczyli w ćwiczeniach, jednak najwięcej zaangażowania i emocji wywoływały scenki – sytuacje do odegrania, w których uczniowie chcieli sprawdzić się podczas przeprowadzanych warsztatów.
Z uzyskanych informacji zwrotnych w trakcie trwania warsztatów wynikało iż powyższe scenki, były dla uczestników bardzo uczącym i pozytywnym doświadczeniem
Uczniowie, którzy uczestniczyli w zajęciach warsztatowych bardzo chętnie weszli w tematykę zajęć i bardzo chętnie współpracowali. Uznali, że tego typu zajęcia są bardzo ciekawe i warto byłoby je kontynuować ( z wypowiedziami uczniów na temat zajęć można zapoznać się z ewaluacji)
W dużej mierze działania profilaktyczne skupiają się na tworzeniu wspierającego, przyjaznego klimatu, który pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne i poczucie wartości.
Cytując Gerarda Edward’a
„Działania profilaktyczne to te, które stwarzają człowiekowi okazję do aktywnego uczestnictwa w gromadzeniu
doświadczeń powodujących wzrost jego zdolności do radzenia sobie
w potencjalnie trudnych sytuacjach życiowych.”